Σήμερα, 2 Ιουνίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής και οι ειδικοί, η Ψυχίατρος MSc-Ψυχοθεραπεύτρια, Λίλα Παπαδοπούλου, και η διατροφολόγος MSc, Ραφαέλα Μακρή, εξηγούν στο TeenQueen πώς γίνεται η διάγνωση της ψυχογενούς ανορεξίας, αλλά και τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει αυτός που νοσεί ώστε να την ξεπεράσει.
Την τελευταία 15ετία ακούμε διαρκώς για ολοένα και περισσότερα κορίτσια που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές και κυρίως από ψυχογενή ανορεξία. Κορίτσια που έχουν «εγκλωβιστεί» στο πρότυπο της αδύνατης γυναίκας -το οποίο πλασάρεται από την pop culture – και στην οποία δείχνει ονειρικό το κάθε ρούχο που φορά.
Αυτά τα κορίτσια φτάνουν σε σημείο να τρώνε ακόμα κι ένα μήλο την ημέρα, να ζυγίζονται δεκάδες φορές καθημερινά ή να πίνουν μόνο νερό μέχρι να δουν την «ιδανική» σιλουέτα στον καθρέφτη τους. Και, τελικά, καταλήγουν… να νοσούν. Να κινδυνεύει η ζωή τους, να νομίζουν ότι ο περίγυρός τους – που προσπαθεί εναγωνίως να τις συνεφέρει- είναι ο μεγαλύτερος εχθρός. Ενώ εχθρός είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος τους ο εαυτός.
Αρκεί να μάθεις ότι το 2021, και εν μέσω πανδημίας, στο Κέντρο Ημέρας ΑΝΑΣΑ απευθύνθηκαν 359 νέοι ωφελούμενοι – η κλινική ομάδα του Κέντρου παρείχε τις υπηρεσίες της σε 357 ασθενείς και πραγματοποιήθηκαν περίπου 4.936 ατομικές συνεδρίες με ανθρώπους που αντιμετώπιζαν ζητήματα διαταραχών πρόσληψης τροφής-, για να καταλάβεις ότι οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι κάτι σπάνιο. Μπορεί να «χτυπήσουν» την πόρτα της κολλητής σου φίλης, της αδελφής σου, ακόμα και του ίδιου σου του εαυτού, αν δεν εκτιμήσεις σωστά κάποια πράγματα.
Για να έχεις, λοιπόν, κι εσύ πλήρη γνώση – και με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής- εμείς απευθυνθήκαμε στο Κέντρο Ημέρας ΑΝΑΣΑ και μιλήσαμε με την κ. Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρο Msc-Ψυχοθεραπεύτρια και επιστημονικά υπεύθυνη ΚΗ ΑΝΑΣΑ, αλλά και τη διαιτολόγο-διατροφολόγο Msc, Ραφαέλα Μακρή, ώστε να σε βοηθήσουμε να καταλάβεις τη σημασία των διαταραχών πρόσληψης τροφής και δη της ψυχογενούς ανορεξίας. Το πώς μπορεί να ξεκινήσει, αλλά και πώς μπορεί να θεραπευτεί.
Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρος MSc-Ψυχοθεραπεύτρια και Επιστημονικά Υπεύθυνη ΚΗ ΑΝΑΣΑ
Πόσα είδη διαταραχών πρόσληψης τροφής υπάρχουν και ποια είναι αυτά;
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι ψυχικές διαταραχές με κύριες την ψυχογενή ανορεξία, την ψυχογενή βουλιμία και την επεισοδιακή υπερφαγία. Σε γενικές γραμμές, οι διαταραχές αυτές θεωρούμε ότι αποτελούν ένα φάσμα και πολύ συχνά παρατηρείται η μετάβαση από τη μια διαταραχή στην άλλη, κατά τη διάρκεια της κλινικής πορείας ενός ασθενούς.
Πώς θα μπορέσει ένα κορίτσι να καταλάβει ότι έχει ψυχογενή ανορεξία προκειμένου να ζητήσει βοήθεια; Συνήθως ζητούν βοήθεια απευθείας οι πάσχουσες ή απευθύνονται σε εσάς πρώτα άτομα του στενού τους περιβάλλοντος;
Για να τεθεί η διάγνωση της ψυχογενούς ανορεξίας θα πρέπει ο ενήλικας ασθενής να εκτιμηθεί από έναν ψυχίατρο και αντιστοίχως το παιδί από έναν παιδοψυχίατρο. Όσον αφορά στην ανορεξία, αυτό που κινητοποιεί συνήθως τον ασθενή ή την οικογένεια, είναι η μεγάλη απώλεια βάρους και η συνεχής ενασχόληση με το φαγητό, το ζύγισμα και την εικόνα του σώματος. Στον ψυχίατρο απευθύνονται τόσο οι ασθενείς, όσο και οι γονείς, προκειμένου να γίνει μια συμβουλευτική συνάντηση.
Τι ρόλο παίζει το στενό οικογενειακό περιβάλλον στην αντιμετώπιση μιας διαταραχής πρόσληψης τροφής;
Το υποστηρικτικό περιβάλλον και η αίσθηση συνεργασίας με την οικογένεια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Όσο οι γονείς καταφέρνουν να διαχειριστούν το άγχος και την ενοχή που απορρέει από τη διάγνωση του παιδιού τους με μια διαταραχή πρόσληψη τροφής, τόσο καλυτέρα θα συμβάλουν στην ανάρρωση του παιδιού τους. Σε πολλές περιπτώσεις, συστήνουμε και οι ίδιοι οι γονείς να αναζητήσουν ψυχοθεραπευτική υποστήριξη για να επεξεργαστούν τον δικό τους ρόλο σε αυτήν τη διαταραχή. Να τονίσουμε όμως ότι οι διαταραχές αυτές είναι πολυπαραγοντικές στην αιτιοπαθογένειά τους και επομένως η οικογένεια αποτελεί μόνο έναν πυλώνα, καθοριστικής όμως σημασίας. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες είναι οι βιολογικοί, οι γενετικοί, οι κοινωνιολογικοί και οι περιβαλλοντολογικοί.
Υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις διαταραχές πρόσληψης τροφής και την κατάθλιψη;
Υπάρχει αρκετά συχνά συννοσηρότητα των διαταραχών πρόσληψης τροφής και άλλων ψυχικών διαταραχών. Οι συναισθηματικές διαταραχές, αλλά και οι αγχώδεις διαταραχές, είναι από τις συχνότερες που παρατηρούνται να συνυπάρχουν με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής.
Ποιες είναι οι θεραπείες για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής;
Η θεραπεία για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής απαιτεί μια ομάδα ειδικών που να συνεργάζονται για την ολοκληρωμένη φροντίδα του πάσχοντος, σωματική και ψυχική. Στο ΚΗ ΑΝΑΣΑ είμαστε μια πολυκλαδική ομάδα που αποτελούμαστε από Ψυχιάτρους – Παιδοψυχίατρο, Παθολόγο, Ψυχολόγους και διατροφολόγο. Η κύρια θεραπεία είναι η ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με την ενίοτε χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Εξίσου πολύ σημαντική είναι η παθολογική παρακολούθηση των προβλημάτων υγείας που προκύπτουν από τη διαταραχή πρόσληψης τροφής και σε βοηθητικό ρόλο έρχεται και η διατροφολογική παρακολούθηση να συνεισφέρει στην ολιστική προσέγγιση της φροντίδας του ασθενούς.
Πόσος χρόνος απαιτείται συνήθως για να ξεπεραστεί η διαταραχή και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος υποτροπής;
Δυστυχώς πρόκειται για χρόνιες διαταραχές με αρκετά συχνές υποτροπές, όμως ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ασθενών, με έγκαιρη παρέμβαση, θα ξεπεράσουν τη διαταραχή πρόσληψης τροφής. Όσο πιο νωρίς απευθυνθεί κάποιος και ζητήσει βοήθεια, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση της πορείας της νόσου. Ο χρόνος που απαιτείται για την ίαση ή την ύφεση των συμπτωμάτων είναι ένα εξατομικευμένο θέμα του κάθε ασθενούς και δεν μπορεί να μετρηθεί. Στο ΚΗ ΑΝΑΣΑ η θεραπεία διαρκεί γύρω στο 1 έτος, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 2 έτη.
